หลักการควบคุมความดันโลหิตสูง

จะเห็นได้ว่า ผมตั้งหัวข้อว่า หลักการควบคุมความดันโลหิตสูง แทนที่จะเป็นการรักษา เพราะความเป็นจริง ความดันโลหิตสูง ส่วนใหญ่เกือบร้อยเปอร์เซนต์ ไม่สามารถจะรักษาให้หายขาดได้ครับ จำเป็นต้องดูแล รับประทานยากันตลอดชีวิต เช่นเดียวกันกับโรคเบาหวาน โรคหัวใจ ครับ การรับประทานยานานๆเป็นสิ่งที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่ชอบครับ และ มีส่วนทำให้การรักษาไม่ต่อเนื่อง

ทำไมต้องควบคุมความดันโลหิต เป็นเรื่องที่ต้องทราบเพราะหากผู้ป่วยเข้าใจเหตุผลแล้ว ผมเชื่อว่าผู้ป่วยจะยอมรับประทานยาไปตลอด การปล่อยให้มีความดันโลหิตสูงนานๆมีผลเสียต่อหลายอวัยวะครับ โดยเฉพาะระบบหัวใจและหลอดเลือด สมองและไต เช่น เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว โรคหลอดเลือดหัวใจ อัมพาต เลือดออกในสมอง ไตวาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนเอเชีย(ไทย)นั้น ความดันโลหิตสูงสัมพันธ์กับ เลือดออกในสมองอย่างชัดเจนครับ

ที่สำคัญคือ การศึกษายืนยันแล้วว่า การลดความดันโลหิตลงมาแม้เพียงเล็กน้อย ก็สามารถลดการเกิดอัมพาต โรคหัวใจลงได้ชัดเจน การลดความดันโลหิตเพียงแค่ 2 มิลลิเมตรปรอท จะลดอัตราการตายจากโรคหัวใจ ลง 7 % และลดอัตราการตายจากโรคสมอง 10% ดังนั้นหากควบคุมให้ปกติที่สุด ก็จะช่วยป้องกันโรคหัวใจและอัมพาตจากหลอดเลือดสมองแตกได้มากนะครับ

ทำไมผู้ป่วยถึงไม่อยากรับประทานยาต่อเนื่อง คงมีหลายเหตุผล เช่น ไม่เข้าใจว่าทำไมต้องรับประทานยา หรือ จำนวนเม็ดมาก หรือ ลืม หรือ มีผลแทรกซ้อนจากยาจนทำให้ไม่อยากรับประทาน

การควบคุมความดันโลหิตให้ปกติ 140/80 มม.ปรอม (130/80 มม.ปรอทในผู้ป่วยเบาหวาน หัวใจ ไตเสื่อม) เป็นตัวเลขเป้าหมายครับ จากการศึกษาต่างๆพบว่าการควบคุมความดันโลหิตให้ได้ดีขนาดนั้นมีความจำเป็นต้องใช้ยาลดความดันโลหิต เฉลี่ย 2-3 ตัวขึ้นไป จึงไม่น่าแปลกใจที่ผู้ป่วยแต่ละคนได้รับยาหลายเม็ด ยิ่งมีหลายโรคร่วมกันจำนวนเม็ดยายิ่งเพิ่มขึ้น

เรื่องผลแทรกซ้อน หรือ ผลข้างเคียงจากยาก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่ง ยาลดความดันโลหิตแทบทุกชนิดมีผลข้างเคียง แต่ในขณะเดียวกัน การไม่ควบคุมความดันโลหิต ก็เป็นผลเสียร้ายแรงเช่นกัน ปัจจุบันแพทย์พยายามช่วยผู้ป่วยโดยเลือกใช้ยาลดความดันโลหิตที่มีผลข้างเคียงน้อยที่สุดอยู่แล้วครับ เช่น ยากลุ่มที่เรียกว่า Angiotensin Receptor Blockage หรือตัวย่อ ARB เป็นยาลดความดันโลหิตที่ดีและผลข้างเคียงต่ำมากๆ เสียแต่ราคาแพง หรือ ยากลุ่ม Calcium Channel Blocker (CCB) ก็เป็นอีกกลุ่มที่ลดความดันโลหิตได้ดี แต่หากให้ขนาดสูงอาจจะทำให้เท้าบวมได้

ยิ่งไปกว่านั้น ปัจจุบันยังมีการนำเอายาลดความดันโลหิต 2 ชนิด เช่น ARB รวมกับ CCB ในเม็ดเดียวกัน เพิ่มความสะดวกแก่ผู้ป่วยมาก จำนวนเม็ดยาจะน้อยลงครับ โดยที่ราคาไม่แพงขึ้น ยาแบบนี้บ้านเราก็มีจำหน่ายแล้วเช่นกันครับในชื่อการค้า Exforge